مراقبت مؤثر از درختان با استفاده از ابزارهای مناسب هرس آغاز می‌شود. این ابزارها فرآیند هرس را ساده‌تر کرده و نگهداری از درختان را سریع‌تر و کارآمدتر می‌سازند. از جمله گزینه‌های پرطرفدار می‌توان به قیچی شاخه‌زن، قیچی باغبانی، هرس‌کن تلسکوپی، شمشادزن و اره‌برقی اشاره کرد. اگر فقط قصد نگهداری از باغچه‌تان را دارید، ابزارهای کاربردی مانند قیچی باغبانی و شاخه‌زن برایتان کافی خواهند بود. در ادامه، تعدادی از برترین ابزارهای هرس درخت را معرفی می‌کنیم که هم توسط حرفه‌ای‌های باغبانی و هم علاقه‌مندان به باغداری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
1. قیچی باغبانی
کاربرد اصلی: هرس
قطر شاخه قابل برش: تا ¾ اینچ (حدود ۲ سانتی‌متر)
قیچی باغبانی، قیچی دستی یا «سکاتور» ابزاری برای بریدن و فرم دادن به شاخه‌ها و ساقه‌های نازک است. این ابزار به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: نوع سندانی (Anvil) و نوع قیچی‌وار (Bypass).
قیچی باغبانی نوع سندانی یک تیغه دارد که روی سطح صاف فلزی قرار می‌گیرد و شاخه را قطع می‌کند. این نوع برای شاخه‌های سخت یا خشک بسیار مناسب است چون دوام و قدرت بیشتری دارد.
قیچی باغبانی نوع قیچی‌وار (بای‌پس) دارای دو تیغه منحنی است که به صورت کشویی و مشابه قیچی معمولی از کنار یکدیگر عبور می‌کنند. این نوع برای شاخه‌های نرم‌تر ایده‌آل است و برش تمیزتری ایجاد می‌کند.
2. قیچی شاخه‌زن
کاربرد اصلی: هرس
قطر شاخه قابل برش: تا ۲ اینچ (حدود ۵ سانتی‌متر)
قیچی شاخه‌زن شبیه قیچی باغبانی است، اما دسته‌های بلندی دارد که باعث افزایش قدرت برش و اهرم می‌شود. این ابزار برای بریدن شاخه‌ها، ساقه‌ها و جوانه‌های درختان بسیار مناسب است. بیشتر شاخه‌زن‌ها دارای دو تیغه هستند که هنگام فشار دادن دسته، از کنار هم عبور می‌کنند. این حرکت لغزشی به راحتی از میان ساقه یا شاخه عبور می‌کند و برشی تمیز ایجاد می‌نماید. برخی از شاخه‌زن‌ها تیغه‌ای صاف دارند، در حالی‌که برخی دیگر تیغه‌های منحنی دارند. جنس تیغه‌ها نیز ممکن است از فیبر کربن، فولاد یا مواد دیگر باشد. علاوه بر هرس شاخه‌ها، از شاخه‌زن‌ها برای کوتاه کردن بوته‌های رشد یافته و فرم‌دهی به پرچین‌ها نیز استفاده می‌شود. قیچی شاخه‌زن یکی از بهترین ابزارها برای برش شاخه‌های درختان به شمار می‌آید.
3. اره‌های دسته‌بلند
کاربرد اصلی: هرس شاخه‌های بلند
قطر شاخه قابل برش: ۳ تا ۸ اینچ (حدود ۸ تا ۲۰ سانتی‌متر)
اگر نیاز دارید شاخه‌های ضخیمی را که در دسترس شما نیستند هرس کنید، اره دسته‌بلند یا اره هرس تلسکوپی گزینه‌ی مناسبی است. این ابزار دارای یک تیغه در انتهای یک میله بلند است که به شما امکان می‌دهد بدون استفاده از نردبان، شاخه‌های بالای درخت را قطع کنید. به‌طور کلی، از نظر بسیاری از کاربران، بهترین نوع اره دسته‌بلند، نوع بنزینی آن است که قدرت برش بالایی دارد و برای شاخه‌های ضخیم‌تر مناسب‌تر است. اره‌های دسته‌بلند به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: برقی/موتوری و دستی.
- اره‌های دسته‌بلند موتوری دارای موتور هستند و می‌توانند با بنزین یا برق کار کنند. نمونه‌های برقی نیز به دو صورت سیم‌دار و شارژی وجود دارند؛ نوع شارژی با باتری کار می‌کند و قابل‌حمل‌تر است.
- در مقابل، اره‌های دسته‌بلند دستی با نیروی دست کار می‌کنند. این نوع از اره‌ها معمولاً سبک‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند، اما نیاز به تلاش فیزیکی بیشتری دارند.
4. اره دستی
کاربرد اصلی: برش چوب
قطر شاخه قابل برش: تا ۶ اینچ (حدود ۱۵ سانتی‌متر)
اره دستی ابزاری است که برای بریدن شاخه‌ها و قسمت‌های چوبی درخت به کار می‌رود. این ابزار به‌صورت دستی استفاده می‌شود و با حرکت رفت‌وبرگشتی تیغه دندانه‌دار آن در چوب، عمل برش انجام می‌شود.از اره‌های دستی می‌توان برای هرس شاخه‌های پرپشت، بریدن درختچه‌های کوچک و فرم‌دهی به پرچین‌ها استفاده کرد.
برخی از انواع رایج اره‌های دستی که در باغبانی به کار می‌روند عبارت‌اند از:
- اره تاشو: تیغه‌ی آن درون دسته جمع می‌شود و برای حمل و نگهداری آسان‌تر طراحی شده است.
- اره کمان‌بر: تیغه‌ی باریکی دارد و برای برش‌های دقیق و ظریف مناسب است.
- اره هرس: دارای دندانه‌های ریز و منظم است و برای بریدن شاخه‌ها و ساقه‌های ضخیمی که قیچی باغبانی از عهده‌شان برنمی‌آید، ایده‌آل است.
5. اره‌برقی
کاربرد اصلی: هرس، بریدن شاخه‌های بزرگ، قطع درخت
قطر شاخه قابل برش: بیشتر از ۱۰ اینچ (برش به طول تیغه بستگی دارد)
اره‌برقی، اره‌ای مکانیکی با زنجیری دندانه‌دار است که به دور تیغه می‌چرخد و به‌راحتی از میان شاخه‌ها و بخش‌های چوبی درخت عبور می‌کند. این ابزار کاربرد گسترده‌ای در جنگلداری برای قطع درختان و پاکسازی بوته‌ها دارد.برخلاف سایر ابزارهای هرس که بیشتر برای شاخه‌های نازک‌تر به کار می‌روند، اره‌برقی قادر است شاخه‌های ضخیم را به‌راحتی برش دهد. اما این ابزار فاقد دسته بلند یا تلسکوپی است، بنابراین برای شاخه‌های بلند و دور از دسترس مناسب نیست.
انواع مختلفی از اره‌برقی‌ها وجود دارد:
- برقی: مناسب برای استفاده در باغچه‌های خانگی
- شارژی: قابل حمل، بی‌سیم و مناسب برای کارهای متوسط
- بنزینی: قدرتمندتر و مناسب برای کاربردهای صنعتی و تجاری
6. اره‌برقی کوچک
کاربرد اصلی: هرس، بریدن شاخه‌های کوچک تا متوسط، قطع درختچه‌های کوچک
قطر شاخه قابل برش: تا ۶ اینچ (حدود ۱۵ سانتی‌متر)
اره‌برقی مینی، نسخه کوچک‌تر اره‌برقی‌های استاندارد است. طول زنجیر آن‌ها معمولاً تا ۶ اینچ است و گزینه‌ای فوق‌العاده برای صاحبان خانه‌هایی‌ست که فقط کارهای ساده‌ی هرس اطراف منزل دارند. بیشتر اره‌های مینی سبک‌وزن هستند، با منبع تغذیه‌ی باتری و وزنی در حدود ۹۰۰ گرم تا ۱.۵ کیلوگرم. استفاده از آن‌ها بسیار آسان است و نیاز به تخصص خاصی ندارد، تنها رعایت نکات ایمنی و کمی دقت کافی است. اگر قصد بریدن هیزم یا انجام کارهای سنگین در جنگل را ندارید، اره‌برقی مینی برایتان انتخاب بهتری خواهد بود. نگهداری از آن نیز ساده است و تنها نیاز به کارهایی مانند سفت کردن زنجیر یا چرب کردن آن دارد.
7. شمشادزن
کاربرد اصلی: کوتاه کردن و فرم‌دهی به پرچین‌ها و بوته‌ها
قطر شاخه قابل برش: ۱ تا ۲.۵ اینچ (تقریباً ۲.۵ تا ۶.۵ سانتی‌متر)
شمشادزن ابزاری است برای بریدن، فرم دادن و مرتب کردن پرچین‌ها و بوته‌ها. این ابزار معمولاً برای نگهداری از پرچین‌ها در منازل و فضاهای عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شمشادزن‌های برقی در مصارف خانگی رایج هستند، اما نمونه‌های شارژی و بنزینی آن نیز وجود دارد. این دستگاه‌ها دارای تیغه‌هایی هستند که با حرکت رفت‌وبرگشتی، پرچین‌ها را برش می‌دهند. شمشادزن‌ها ابزارهای بسیار مؤثری برای داشتن بوته‌هایی مرتب و منظم در فضای سبز محسوب می‌شوند.
انواع مختلفی از شمشادزن‌ها وجود دارد، از جمله:
- شمشادزن دسته‌بلند: دارای میله‌هایی از جنس فایبرگلاس هستند که برای دسترسی به نقاط بلند کاربرد دارند.
- شمشادزن دستی: سبک‌تر و مناسب‌تر برای پرچین‌های کوتاه‌تر و کارهای جزئی‌تر هستند.
8. قیچی تزئینی
کاربرد اصلی: فرم‌دهی به بوته‌ها
قطر شاخه قابل برش: حدود ۵ میلی‌متر
قیچی‌های تزئینی نسبت به سایر ابزارهای برش درخت کمتر استفاده می‌شوند، زیرا کاربردی تخصصی دارند. این قیچی‌ها در باغبانی تزئینی (تاپیاری) به کار می‌روند، جایی که باغبان‌ها با استفاده از آن‌ها گیاهان را به شکل‌های زیبا و هنرمندانه فرم می‌دهند. برخلاف قیچی‌های باغبانی معمولی، قیچی‌های تزئینی تیغه‌های کوتاه‌تر و خمیده‌تری دارند. این تیغه‌ها امکان برش‌های دقیق و ظریف را برای فرم‌دهی پیچیده و مرتب کردن گیاهان فراهم می‌کنند. قیچی‌های تزئینی نسبت به قیچی‌های باغبانی سبک‌تر و کوچک‌تر هستند و طراحی ارگونومیک آن‌ها باعث می‌شود استفاده و کنترل آن‌ها هنگام فرم‌دهی گیاهان آسان‌تر باشد.
9. اره طنابی
کاربرد اصلی: بریدن شاخه‌های بلند و دور از دسترس
قطر شاخه قابل برش: ۱۴ تا ۱۶ اینچ (حدود ۳۵ تا ۴۰ سانتی‌متر)
اره طنابی ابزاری است که برای بریدن شاخه‌های سخت و دور از دسترس استفاده می‌شود. این اره دارای یک زنجیر انعطاف‌پذیر است که دندانه‌های اره‌ای روی آن قرار دارد و توانایی برش چوب را بهتر از قیچی‌های دستی دارد. برای استفاده از اره طنابی، باید آن را دور شاخه یا بخش مورد نظر بپیچید و سپس با حرکت رفت و برگشتی طناب، دندانه‌ها چوب را می‌برند. به دلیل انعطاف‌پذیری طناب، این اره می‌تواند به دور شکل‌های نامنظم و در فضاهای تنگ برسد. علاوه بر باغبانی خانگی، اره طنابی در حرفه‌های آرابوریکال (درخت‌کاری تخصصی) و جنگلداری نیز کاربرد دارد.
10. اره کمانی
کاربرد اصلی: بریدن چوب
قطر شاخه قابل برش: ۴ تا ۶ اینچ (حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر)
اره کمانی یک اره دستی است که تیغه‌ای باریک و مستقیم دارد و به قاب آن به شکل یک کمان متصل شده است. طول تیغه معمولاً تا ۳۰ اینچ (حدود ۷۵ سانتی‌متر) می‌رسد و دارای دندانه‌های درشت است که برای برش چوب مناسب است. قاب این اره می‌تواند از جنس چوب یا فلز باشد. به دلیل کشش سیم محکم در قاب، این اره به راحتی قابل کنترل است و می‌تواند شاخه‌های بزرگ را به سادگی برش دهد. اره کمانی برای هرس شاخه‌های بزرگ درختان، بریدن هیزم و فرم‌دهی بوته‌ها استفاده می‌شود. بسیاری از افراد این اره را به دلیل سهولت استفاده و قابل حمل بودنش ترجیح می‌دهند.
ابزارهای دیگر مورد نیاز هنگام هرس درختان
علاوه بر ابزارهای معرفی شده، برای هرس مؤثر به موارد زیر نیز نیاز دارید:
- تجهیزات حفاظت فردی: شامل عینک ایمنی، دستکش و کلاه ایمنی. این وسایل شما را در برابر سقوط شاخه‌ها و گرد و غبار محافظت می‌کنند.
- طناب‌ها: ممکن است نیاز به استفاده از کمربند ایمنی و طناب برای پایین آوردن شاخه‌های بلند داشته باشید.
- رنگ هرس: برای محافظت درخت در برابر آفات و بیماری‌ها، می‌توانید محل برش را با رنگ هرس بپوشانید. بیشتر رنگ‌های هرس پایه نفتی دارند، اما برخی شامل آسفالت نیز هستند. همچنین می‌توانید از رنگ‌های طبیعی حاوی ژل آلوئه و کلاژن استفاده کنید.
- چرخ‌دستی: حتماً یک چرخ‌دستی یا پارچه (تارپ) داشته باشید تا زباله‌های باغچه را به محل دفع منتقل کنید.
- خردکن چوب: پس از قطع شاخه‌های بزرگ، باید آن‌ها را خرد کنید. می‌توانید شاخه‌ها را به خردکن چوب بدهید تا به راحتی دفع شوند.
- تبر: اگرچه امروزه تبرها کمتر برای هرس استفاده می‌شوند، اما هنوز هم برای بریدن هیزم و قطع درخت کاربرد دارند. برخی از بهترین تبرها برای کارهای جنگلداری و قطع درخت مناسب‌اند.
همچنین داشتن یک همراه هنگام هرس درخت بسیار مفید است. همراه می‌تواند نردبان را نگه دارد و در برداشتن شاخه‌های ضخیم کمک کند.
جمع‌بندی درباره ابزارهای هرس درخت
تمام ابزارهای هرس درخت معرفی شده در این راهنما سرمایه‌گذاری ارزشمندی هستند، به شرطی که کاربردی برای شما داشته باشند. هنگام انتخاب ابزارهای هرس درخت، قیمت، مکانیزم عملکرد و کاربرد آن‌ها را در نظر بگیرید. برای مثال، ابزارهای بنزینی قدرت برش بیشتری دارند اما کار با آن‌ها دشوارتر است، در حالی که ابزارهای برقی آسان‌تر استفاده می‌شوند. بدون توجه به نوع ابزار، باید با احتیاط عمل کنید. هیچ‌گاه همراه با اره‌برقی یا ابزار باتری‌دار روی نردبان نروید. همیشه تجهیزات حفاظتی فردی را بپوشید و اطراف درخت را برای محافظت از اموال خود پاکسازی کنید.
